Ekipa Uniwersytetu Śląskiego w zatoce Vestre Burgerbukta. W tle wodospad „Źródła Puliny”, który wypływa z jaskini krasowej (Fot. Archiwum Centrum Studiów Polarnych UŚ).
Dnia 20 lipca 2022 r. wyruszyła 58. Wyprawa Polarna Uniwersytetu Śląskiego na Spitsbergen (Svalbard). Czteroosobowy zespół w składzie dr Michał Ciepły, prof. Jacek Jania, mgr Aleksandra Osika i mgr Dawid Saferna będzie kontynuował wieloletni monitoring zanikania lodowców w rejonie Polskiej Stacji Polarnej w Hornsundzie pod wpływem intensywnego ocieplania klimatu Arktyki. Będzie także realizował badania nad rekonstrukcją zasięgu lodowców w ciepłych okresach niedawnej przeszłości (w okresie holocenu – ostatnie ponad 11 tys. lat). Wyniki tego projektu, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki w programie PRELUDIUM 20, pozwolą lepiej prognozować skutki ocieplania południowego Spitsbergenu. Projektem kieruje mgr A. Osika, doktorantka Międzynarodowej Środowiskowej Szkoły Doktorskiej przy Centrum Studiów Polarnych w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, której asystuje mgr D. Saferna. Dr M. Ciepły i prof. Jania specjalizują się w problematyce lodowców uchodzących do morza, które są szczególnie wrażliwe na zmiany klimatu, w tym badają procesy „cielenia” lodowców (odrywania się gór lodowych). Zespół podejmuje nowe zagadnienie ewolucji takich lodowców z „morskich” w kończące się na lądzie. Prace te są dofinansowane w ramach programu Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach „Inicjatywa Doskonałości Badawczej – Widzialność Centrów Badawczych” (2021-2022) oraz Małego Projektu Inicjatywy Doskonałości Badawczej UŚ w Instytucie Nauk o Ziemi.
Szczególnie ważnym zadaniem wyprawy są rekonesansowe badania i spotkania z przedstawicielami instytucji norweskich na Svalbardzie dla przygotowania przyszłorocznych międzynarodowych warsztatów terenowych, realizowanych w ramach projektu Interdisciplinary Polar Studies (IPS-2023) Modular Meeting: Arctic Amplification-Glaciers-
Wyprawę zorganizowało Centrum Studiów Polarnych, a kieruje nią prof. Jacek Jania, który w tym roku będzie obchodził 50-lecie rozpoczęcia swoich badań w Arktyce. Kolejna Wyprawa Polarna Uniwersytetu Śląskiego na Spitsbergen wyruszy jesienią br. dla kontynuowania monitoringu zmian środowiska polarnego, w tym dla oszacowania spływu wody słodkiej do fiordu Hornsund jako nośnika metali ciężkich (NCN OPUS 20).
EU-PolarNet2 w ramach programu Horyzont2020 jest realizowany od października 2020 roku. Nadrzędnym celem EU-PolarNet 2 jest wypracowanie podstaw wspólnej polityki europejskiej w zakresie badań oraz wieloaspektowej obecności w obszarach polarnych (w tym wspólna strategia działań, zrównoważona polityka wobec regionów polarnych, eksperckie doradztwo naukowe europejskim i narodowym gremiom decyzyjnym oraz upowszechnianie tych działań w społeczeństwie). Rezultatem projektu będzie utworzenie i długotrwałe utrzymanie European Polar Coordination Office (EPCO), biura koordynującego realizację europejskiej strategii polarnej. Koordynatorem projektu jest Alfred Wegener Institute (AWI) w Niemczech – dr Nicole Biebow. Na poziomie krajowym koordynatorem jest Centrum Studiów Polarnych z siedzibą na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, służąc całemu środowisku polarników w Polsce.
